Idea hipertekstu pojawia się na obszarze literatury w latach osiemdziesiątych, wraz z odkrywaniem literackiego potencjału komputerów. Środowisko komputerowych systemów hipertekstowych (Guide, Hypercard, Storyspace) zostaje wówczas wykorzystane do tworzenia niesekwencyjnych, rozgałęziających się opowiadań, powieści a nawet poezji, którym końcowy kształt (na poziomie fabuły, postaci, opisów) nadawał czytelnik, poprzez swoje lekturowe decyzje. Ogólnie przyjęty został wówczas podział na hipertekst eksploracyjny i konstrukcyjny. Pierwszy z nich pozwala czytelnikowi na lekturę. Drugi pozwala jednocześnie na modyfikacje instniejącego tekstu, bądź linków, lub dodawawanie własnych segmentów tekstu
Literackie definicje hipertektu różnią się od technicznych swoim retorycznym zorientowaniem. Według najkrótszej definicji Michaela Joyce`a hipertekst to utwór, który wymusza ponowne odczytania. Aby powstał utwór hipertekstowy niekonieczne są zatem odnośniki, podświetlony tekst, mapa poglądowa, a nawet interaktywny ekran. W przypadku protohipertekstów, a zatem analogowych utworów rozgałęziających się, wystarczy medium książki lub choćby seria luźnych kartek papieru, odsyłających do siebie nawzajem. Jednak najbardziej znaną formą hipertekstu jest tekst sieciowy typu węzeł–link. Z jego oczywistym przykładem spotykamy się w internecie, choć idea i realizacja Ogólnoświatowej Sieci są dużo młodsze niż idea i realizacje hipertekstu.
Osobnym wątkiem w historii terminu i refleksji nad hipertekstem jest jego problematyczna przyległość do teorii postrukturalnych, przypisywana przez wczesnych teoretyków hipertekstu, takich jak George Landow czy Jay David Bolter. Choć częściowa prawdziwe, tez tych nie potwierdziła praktyka literacka hipertekstu i e-literatury w kolejnych dekadach zwrotu cyfrowego. Ujęcia tekstu jako otwartej sieci, fałdy, tkaniny czy śladu, wyraźnie rozróżniały w nim aspekt mentalny i materialny. Dla Rolanda Barthesa była to opozycja tekst–dzieło, dla Derrridy tekst–pismo. Hipertekstowi bliżej do drugiego z członów tych opozycji, do dzieła i pisma. Akcent postawiony pozstawiony zostaje raczej na dyskursie, komunikacji i systemach tworzenia znaczeń, niż na właściwościach odnajdywanych w sferze interpretacji tekstu. oprac. Mariusz Pisarski
