LITERATURA ERGODYCZNA to rodzaj pisarstwa, który wymaga od czytelnika tzw. "nietrywialnego wysiłku", czyli współpracy nad ostatecznym kształtem tekstu, kierunkiem lektury czy rodzajem zakończenia fabuły. Współpraca ta daleko wychodzi poza zwykłą swobodę interpretacyjną "dzieła otwartego" w rozumieniu Umberto Eco. Espen Aarseth, twórca terminu, definiuje go następująco:
Słowo "ergodyczny" zaczerpnięte jest z fizyki i składa się ze słów ergos - "praca" i hodos - "ścieżka, droga". Używam go do opisania takiego typu dyskursu, którego znaki wyłaniają się jako ścieżka wytworzona przez nietrywialny element dzieła. Fenomen ergodyzmu wytworzony jest albo przez pewne cybernetyczne systemy, albo przez maszynę (lub człowieka), będących operatorami mechanizmu sprzężenia zwrotnego danej informacji. Na skutek tego, za każdym razem, gdy mechanizm ten zostanie użyty powstanie różna sekwencja semiotyczna
W dziele ergodycznym, zamiast pojedynczej, linearnej sekwencji zdarzeń, mamy do czynienia z bardziej fundamentalną strukturą: z polem możliwych zdarzeń (ang. event space). Przykładem tradycyjnego, nie elektronicznego dzieła ergodycznego, jest Księga Przemian I Ching. Zawiera ona instrukcję postępowania czytelnika (czyli wróżenia) oraz elementy podlegające rekombinacji. Z każdą lekturą (wróżeniem) sekwencja wyjściowa będzie inna. W zestawieniu z literaturą hipertekstową, czyli taką, która rozgałęzia się i działa na żądanie, ergodyczność wprowadza szerszą perspektywę. Dziełem ergodycznym będzie nie tylko utwór o kilku możliwych zakończeniach i wersjach (jak choćby niektóre rozgałęziające się kaligramy Guillaume'a Apollinaire'a), ale każdy obiekt artystyczny, który zawiera w sobie wewnętrzny mechanizm różnicujący. Dla przykładu, instalacja przedstawiająca stalowego słonia z okiem w kształcie wiatraka, poruszanego przez wiatr, jest obiektem ergodycznym, gdyż – jako dzieło – podlega przemianom zależnym od siły wiatru. Kategoria ergodyczności jest dla Aarsetha koncepcją pomocniczą, towarzyszącą ukonstytuowaniu się modelu cybertekstu, rozumianego jako "maszyna do wytwarzania wielotorowych wypowiedzeń". oprac. Mariusz Pisarski
