NET. LITERATURE, niem (netz.literature) - literatura sieci, literatura sieciowa. Terminem net.literature, jako literackim odbiciem zjawiska net.artu określa się, lub określało, wszelką literaturę tworzoną dzięki narzędziom dostarczanym przez internet i z myślą o odbiorze przez publiczność internetową. Innymi słowy chodzi o literaturę "urodzoną" w sieci, a nie literaturę tworzoną do druku, a w sieci jedynie prezentowaną lub dystrybuowaną. Sieciowość odnosi się do narzędzi oferowanych przez technologie internetowe i wykorzystanych jako fakultatywne bądź pełnoprawne budulce znaczeniowe utworu. Są to m.in wewnętrzne ramki html, odnośniki hipertekstowe na zewnątrz utworu, automatyczne odświeżanie strony, streaming obrazu i dźwięku, twórcze wykorzystanie skryptów sieciowych (php, javascript), dzięki którym możliwe jest np. budowanie pojedynczej strony www z wielu heterogenicznych źródeł) lub czerpanie treści z kanałów informacyjnych RSS, traktowanych jako pożywkę dla tekstu wynikowego. Jednym z najczęściej przywoływanych i jednym z pierwszych utworów zalicznych do net.literature jest internetowa mikro-powieść My Boyfriend Came Back from the War rosyjskiej net. artystki Olii Liljany.
Termin net.literature zyskał największą popularność po pierwsze w kontynentalnej Europie (Niemcy i Szwajcaria) a po drugie w kręgu autorówi i towarzyszącej im krytyki akademickiej, która chciała w drugiej połowie lat 90. przeciwstawić net.literature literaturze hipertekstowej, powstającej w latach 80., jeszcze przed internetem. Net.literature wyznacza w tym kontekście rozróżnienie w sposobie dystrybucji: nierzadko płatnej literaturze hipertekstowej, dystrybuowanej na dyskietkach, przeciwstawia się najczęściej bezpłatny model literatury dostępnej dla wszystkich w internecie. Wyraźnie uwidacznia się tutaj różnica między modelem europejskim, gdzie net.literatura mogła być darmowa dzięki dotacjom z unijnych instytucji kultury (pisma "TrAce" w Wielkiej Brytanii, "Dichtung Digital" w Szwajcarii czy portal netz.literatur w Niemczech), a amerykańskim, gdzie przez długi okres centrum dystrybucji i dyskusji o literaturze cyfrowej stanowiło prywatne wydawnictwo Eastgate Systems. Promowanie terminu net.literature związane było też z odczuwalną w końcu 90. walkę środowisk akademickich (przyszli założyciele Electronic Literature Organization i przedstawiciele nowo uformowanej teorii cybertekstu kontra autorzy i krytycy związani ze stowarzyszeniem informatyków amerykańskich ACM). Ówczesne spory i dyskusje przyczyniły się do cennych rozróżnień i spostrzeżeń dotyczących właściwości mediów cyfrowych, związków między grą (komputerową) a narracją, zrozumieniu "sieciowości" jako cechy wpisanej w literaturę elektroniczną. W wydanej w 2007 roku książce Reading network literature David Ciccoricco odchodzi od terminu "net.literature" a w opisywanym przez niego modelu "network literature" mieści się zarówno starsza, stacjonarna literatura hipertekstowa (popołudnie, pewna historia Michaela Joyce'a czy Patchwork Girl Shelley Jackson) jak i nowsza literatura internetowa (The Jews Daughter Judd Morrissey). Sam termin net.literature, być może z powodu, iż uwikłany bywał w ideologiczne spory, stosowany jest dziś rzadko.
Do najciekawszych przykładów literatury sieci zaliczyć trzeba hipertekstową powieść drogi Unknown napisaną przez Scotta Rettberga, Williama Gillespie, Dirka Strattona i Franka Marquardta, post-hippisowską powieść Sunshine 69 Bobby'ego Rabyda a także przetłumaczony na jezyk polski Hegiroskop Stuarta Moulthropa. Późny start komputeryzacji w Polsce sprawił, że pierwsze powieści hipertekstowe w naszym kraju, takie jak Blok Sławomira Shutego i Koniec świata według Emeryka Radosława Nowakowskiego, były jednocześnie powieściami internetowymi, późną net.literaturą. oprac. Mariusz Pisarski
