Pojęciownik

Pojedyncza strona internetowa konstruowana przez trzy protokoły: HTTP (HyperText Transfer Protocol) – zespół procedur umożliwiających przesyłanie informacji hipertekstowych między komputerami w sieci; HTML (HyperText Merkup Language) – hipertekstowy język znaczników służący do stworzenia dokumentów przeznaczonych do publikacji w WWW; URL (Uniform Resource Locator) – adres internetowy zasobu w WWW. Zasadę działania aplikacji World Wide Web oparto na idei hipertekstu. Polega ona na systemie interaktywnej nawigacji, dokonywanej między połączonymi fragmentami tego samego dokumentu lub dokumentów (X)HTML, znajdujących się np. na innych serwerach internetowych.

Kolejne pionierskie strony WWW tworzone były wyłącznie przy udziale języka HTML i nazywane "witrynami pierwszej generacji" czy "witrynami-oknami". Język skryptowy nadawał im jedynie podstawową strukturę w postaci: nagłówków, akapitów, linków (odnośników). Programiści i graficy traktowali generujący kod wyłącznie jako opis konstrukcji dokumentu, nie przywiązując uwagi do sposobu jego prezentacji na stronie. Podział tekstu na mniejsze części miał służyć tylko lepszemu przyswojeniu informacji. Metafora "witryny-okna" ujawniała skoncentrowanie projektantów na zawartości strony, gdzie jej struktura podporządkowana była treści, a interfejs miał być niewidoczny, przezroczysty jak okienna szyba. Projektanci i graficy stali się strukturalistami, którzy starali się "wtłoczyć" indywidualne doświadczenie sieci w powtarzalny schemat nawigacji, mającej na celu jak najszybsze dotarcie do informacji.

Wkrótce, wraz z rozwojem internetu, cecha funkcjonalności okazała się niewystarczająca i pojawiła się potrzeba również estetycznej prezentacji zamieszczonej treści. Powoli wprowadzane były się wizualne znaczniki HTML, zwane proceduralnymi, kontrolujące typografię: pogrubienie <b>, kursywa <i>. Te niestandardowe rozszerzenia języka HTML, realizowane były niezależnie, bez jakiekolwiek współpracy z najpopularniejszymi producentami przeglądarek internetowych. Doprowadziło to do zaimplementowania nowych znaczników, działających tylko i wyłącznie w konkretniej grupie przeglądarek. Dopiero powstanie pierwszej graficznej przeglądarka zasobów WWW – programu NCSA MOSAIC – w 1993, na uniwersytecie Illinois rewolucjonizowała tryb prezentacji dokumentów w formacie HTML. Oprogramowanie to umożliwiło implementację do stron internetowych plików graficznych, czyli obrazów, wprowadzonych znacznikiem <img>. Proces wizualizacji postępował bardzo szybko i doprowadził do mnogości form wizualnych, tym samym słowno/obrazowych: tabele, formularze, mapy, kwestionariusze, pole wyboru typu radio, lub checbox.

Współcześnie strony WWW, zwane "witrynami trzeciej generacji" (Siegel), "witrynami-lustrami" (Bolter, i Gromala) generowane są przez kod źródłowy, który w zamierzeniach powinien spełniać trzy fundamentalne funkcje: definiować treść strony, określać jej wygląd i zawartość oraz kontrolować zachowanie kontentu i interakcje z użytkownikiem. W związku z rozszerzeniem oczekiwań wzglądem języka generującego nastąpiła jego fragmentaryzacja i specyfikacja. Nowoczesne strony zbudowane są w taki sposób, aby te trzy typy kodu przechowywane były oddzielnie Tym samym obserwujemy powrót do pierwotnych założeń języka HTML, który miał być strukturalny, czyli opisujący i systematyzujący treść. Style CSS służą natomiast współcześnie do formatowania wyglądu witryny, Java – interakcji z odbiorcą. Witryny ery Web 2.0, przesuwając zainteresowanie w stronę użytkownika, zawierają oprócz wskazanych już komponentów nowe: blogi, czaty, albumy ze zdjęciami i filmami, dostęp do portali społecznościach. Nie służą już wyłącznie prezentacji treści czy obrazów i nie są "tylko do odczytu". Otwierają fazę aktywnego uczestnictwa. oprac. Agnieszka Smaga